ispanya'daki özerk topluluklar ne demek?
İspanya'nın özerk toplulukları (), İspanya'nın
birinci düzey idari bölümleridir. Özerk topluluklar, İspanya'yı
oluşturan ulusların ve bölgelerin sınırlı özerkliğini garanti altına
almak amacıyla 1978 İspanya Anayasası'na
uygun olarak kurulmuşlardır.
İspanya bir federasyon olmayıp merkezi
olmayan
üniter bir devlettir. Egemenlik bir
bütün olarak ulusa verilmiş ve merkezi hükûmetin kurumlarında temsil
edilmişken, ulus, gücü çeşitli derecelerde topluluklara devretmiştir ve
anayasa ve özerk tüzükler içerisinde belirlenen sınırlar içinde kendi
kendini yönetme hakkını kullanmaktadır. Her topluluğun kendi devredilmiş
yetkileri bulunmaktadır. Genel olarak daha güçlü yerel milliyetçiliğe
sahip toplulukların daha fazla yetkisi vardır ve bu tür yetkilendirme
asimetrik olarak adlandırılır. Bazı akademisyenler, ortaya çıkan
sistemden adı dışında bir federal sistem veya "federalizm olmayan bir
federasyon" olarak bahsetmektedirler. Toplu olarak özerklikler
(autonomías) olarak bilinen 17 özerk topluluk ve iki özerk şehir
(ciudad autónoma) bulunmaktadır. İki özerk şehir özerk topluluk olma
hakkına sahip olsalar da ikisi de bunu henüz kullanmadı. Bu benzersiz
bölgesel yönetim çerçevesi, "Özerklik Devleti" olarak bilinir.
Özerk topluluklar, anayasaya ve üstlendikleri yeterlilikleri tanımlayan
Özerklik Statüsü (Estatutos de Autonomía) olarak bilinen kendi organik
yasalarına göre yönetilirler. Yetkilendirmenin doğası gereği asimetrik
olması amaçlandığından, yetki kapsamı her topluluk için farklılık
gösterir, ancak hepsi aynı parlamento yapısına sahiptirler.
Özerk topluluklar, ek olarak illere
veya doğrudan ilçelere veya
belediyelere ayrılmaktadır.
Liste
<table>
<thead>
<tr class="header">
<th><p>Adı</p></th>
<th><p>Başkent</p></th>
<th><p>Türü</p></th>
<th><p>Yüzölçümü (km²)</p></th>
<th><p>Nüfus (2009)</p></th>
<th><p>Yoğunluk (/km²)</p></th>
<th><p><a href="ISO_3166-2:ES" title="wikilink">ISO</a></p></th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Aragon" title="wikilink">Aragon</a></p></td>
<td><p><a href="Zaragoza" title="wikilink">Zaragoza</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>47.719,0</p></td>
<td><p>1.319.291</p></td>
<td><p>28</p></td>
<td><p>ES-AR</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="Asturias" title="wikilink">Asturias</a><a href="#fn1"
class="footnote-ref" id="fnref1"
role="doc-noteref"><sup>1</sup></a></p></td>
<td><p><a href="Oviedo" title="wikilink">Oviedo</a></p></td>
<td><p>Tarihi bölge</p></td>
<td><p>10.604,0</p></td>
<td><p>1.022.800</p></td>
<td><p>96</p></td>
<td><p>ES-AS</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Balear_Adaları" title="wikilink">Balear Adaları</a><a
href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2"
role="doc-noteref"><sup>2</sup></a></p></td>
<td><p><a href="Palma,_Majorca" title="wikilink">Palma</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>4.992,0</p></td>
<td><p>1.149.460</p></td>
<td><p>230</p></td>
<td><p>ES-IB</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="Bask_Ülkesi" title="wikilink">Bask Ülkesi</a></p></td>
<td><p><a href="Vitoria-Gasteiz"
title="wikilink">Vitoria-Gasteiz</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>7.234,0</p></td>
<td><p>2.207.776</p></td>
<td><p>305</p></td>
<td><p>ES-PV</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Endülüs_Özerk_Bölgesi"
title="wikilink">Endülüs</a></p></td>
<td><p><a href="Sevilla" title="wikilink">Sevilla</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>87.268,0</p></td>
<td><p>8.414.240</p></td>
<td><p>96</p></td>
<td><p>ES-AN</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="Ekstremadura" title="wikilink">Ekstremadura</a></p></td>
<td><p><a href="Mérida" title="wikilink">Mérida</a></p></td>
<td><p>Bölge</p></td>
<td><p>41.634,0</p></td>
<td><p>1.067.710</p></td>
<td><p>26</p></td>
<td><p>ES-EX</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Galiçya_(özerk_topluluk)"
title="wikilink">Galiçya</a></p></td>
<td><p><a href="Santiago_de_Compostela" title="wikilink">Santiago de
Compostela</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>29.574,0</p></td>
<td><p>2.699.499</p></td>
<td><p>91</p></td>
<td><p>ES-GA</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="Kanarya_Adaları" title="wikilink">Kanarya
Adaları</a></p></td>
<td><p><a href="Las_Palmas_de_Gran_Canaria" title="wikilink">Las Palmas
de Gran Canaria</a><br />
<a href="Santa_Cruz_de_Tenerife" title="wikilink">Santa Cruz de
Tenerife</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>7.447,0</p></td>
<td><p>2.153.389</p></td>
<td><p>289</p></td>
<td><p>ES-CN</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Kantabria" title="wikilink">Kantabria</a><a href="#fn3"
class="footnote-ref" id="fnref3"
role="doc-noteref"><sup>3</sup></a></p></td>
<td><p><a href="Santander" title="wikilink">Santander</a></p></td>
<td><p>Tarihi bölge</p></td>
<td><p>5.321,0</p></td>
<td><p>581.078</p></td>
<td><p>109</p></td>
<td><p>ES-CB</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="Kastilya-La_Mancha" title="wikilink">Kastilya-La
Mancha</a></p></td>
<td><p><a href="Toledo" title="wikilink">Toledo</a></p></td>
<td><p>Bölge</p></td>
<td><p>79.463,0</p></td>
<td><p>2,032,863</p></td>
<td><p>26</p></td>
<td><p>ES-CM</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Kastilya_Leon" title="wikilink">Kastilya
Leon</a></p></td>
<td><p><a href="Valladolid" title="wikilink">Valladolid</a></p></td>
<td><p>Tarihi bölge</p></td>
<td><p>94.223,0</p></td>
<td><p>2,399,548</p></td>
<td><p>25</p></td>
<td><p>ES-CL</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="Katalonya" title="wikilink">Katalonya</a></p></td>
<td><p><a href="Barselona" title="wikilink">Barselona</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>32.114,0</p></td>
<td><p>7.675.217</p></td>
<td><p>239</p></td>
<td><p>ES-CT</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Septe" title="wikilink">Septe</a></p></td>
<td><p>—</p></td>
<td><p>Özerk şehir</p></td>
<td><p>18,5</p></td>
<td><p>84.777</p></td>
<td><p>4.583</p></td>
<td><p>ES-CE</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="La_Rioja_(özerk_topluluk)" title="wikilink">La
Rioja</a><a href="#fn4" class="footnote-ref" id="fnref4"
role="doc-noteref"><sup>4</sup></a></p></td>
<td><p><a href="Logroño" title="wikilink">Logroño</a></p></td>
<td><p>Bölge</p></td>
<td><p>5.045,0</p></td>
<td><p>316.798</p></td>
<td><p>63</p></td>
<td><p>ES-RI</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Madrid_(özerk_topluluk)" title="wikilink">Madrid</a><a
href="#fn5" class="footnote-ref" id="fnref5"
role="doc-noteref"><sup>5</sup></a></p></td>
<td><p><a href="Madrid" title="wikilink">Madrid</a></p></td>
<td><p>Bölge</p></td>
<td><p>8.028,0</p></td>
<td><p>6.663.394</p></td>
<td><p>830</p></td>
<td><p>ES-MD</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="Melilla" title="wikilink">Melilla</a></p></td>
<td><p>—</p></td>
<td><p>Özerk şehir</p></td>
<td><p>12,3</p></td>
<td><p>86.487</p></td>
<td><p>7.031</p></td>
<td><p>ES-ML</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Murcia_(özerk_topluluk)" title="wikilink">Murcia</a><a
href="#fn6" class="footnote-ref" id="fnref6"
role="doc-noteref"><sup>6</sup></a></p></td>
<td><p><a href="Murcia" title="wikilink">Murcia</a></p></td>
<td><p>Bölge</p></td>
<td><p>11.313,0</p></td>
<td><p>1.493.898</p></td>
<td><p>132</p></td>
<td><p>ES-MC</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p><a href="Navarra_(özerk_topluluk)" title="wikilink">Navarra</a><a
href="#fn7" class="footnote-ref" id="fnref7"
role="doc-noteref"><sup>7</sup></a></p></td>
<td><p><a href="Pamplona" title="wikilink">Pamplona</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>10.391,0</p></td>
<td><p>654.214</p></td>
<td><p>63</p></td>
<td><p>ES-NC</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p><a href="Valensiya_(özerk_topluluk)"
title="wikilink">Valensiya</a></p></td>
<td><p><a href="Valensiya" title="wikilink">Valensiya</a></p></td>
<td><p>Ulus</p></td>
<td><p>23.255,0</p></td>
<td><p>5.003.769</p></td>
<td><p>215</p></td>
<td><p>ES-VC</p></td>
</tr>
</tbody>
</table>
<section class="footnotes footnotes-end-of-document"
role="doc-endnotes">
<hr />
<ol>
<li id="fn1" role="doc-endnote">Aynı zamanda <a
href="İspanya'nın_illeri" title="wikilink">ildir</a>.<a
href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li>
<li id="fn2" role="doc-endnote"></li>
<li id="fn3" role="doc-endnote"></li>
<li id="fn4" role="doc-endnote"></li>
<li id="fn5" role="doc-endnote"></li>
<li id="fn6" role="doc-endnote"></li>
<li id="fn7" role="doc-endnote"></li>
</ol>
</section>
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
<references group="DN"/>
Kaynakça
Dış bağlantılar
Orijinal kaynak: ispanya'daki özerk topluluklar. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.